Before After, de eerste productie van het door Niels van Doormalen opgerichte Oatmilk Studio, gaat over Ben en Ami (Coen Bril en Desi van Doeveren). Hoewel hun relatie eerder op de klippen liep, geven zij hun liefde een tweede kans. Het enige is: Ben is daar niet van op de hoogte. Door een ongeluk is hij zijn geheugen kwijt. Een intrigerende premisse, maar de uitwerking laat te wensen over.
Aan het begin van de voorstelling ontmoeten Ben en Ami elkaar op een heuvel: hij voelt dat dit een belangrijke plek voor hem is, maar weet door zijn geheugenverlies niet meer waarom. Zij denkt aan hem, haar ex-geliefde, die plotseling uit haar leven verdween. Hun afzonderlijk ingezette lied, dat ondersteund wordt door een piano, cello en gitaar, komt samen en ze zien elkaar: het is het begin van hun liefde, opnieuw.
Wat volgt zijn flashbacks en flashforwards, zodat we continu switchen tussen de eerste en de tweede relatie van Ben en Ami. De acteurs veranderen van jas om aan te geven in welke tijdlijn ze zich bevinden. Toch zijn die niet zo makkelijk uit elkaar te houden: er worden, ook binnen de tijdlijnen, grote tijdsprongen gemaakt. Bovendien blijven dezelfde thema's en patronen spelen – zaken achterhouden voor elkaar, twijfels aan de relatie, het wel of niet najagen van dromen. De jasjes zijn niet genoeg om duidelijk onderscheid te creëren tussen de twee verschillende relaties.
Die onduidelijkheid hangt ook samen met het feit dat er bijzonder weinig ontwikkeling plaatsvindt in de relatie(s) van Ben en Ami. Coen Bril en Desi van Doeveren kunnen met hun uitstekende zang en prima acteerwerk niet voorkomen dat de karakters die ze dankzij een oppervlakkig script moeten neerzetten feitelijk nooit meer worden dan karikaturen - zij is een control freak, hij een warrige kunstenaar. Zelfs die karikaturale eigenschappen worden trouwens niet duidelijk uit hoe ze zich gedragen, maar vooral uit hoe ze door elkaar en zichzelf omschreven worden ("ik vertoonde vluchtgedrag", zegt Ben, zonder dat we hem hebben zien vluchten). Before After heeft het voorschrift show, don’t tell dan ook totaal niet ter harte genomen. Dat ondermijnt met name de geloofwaardigheid van de liefde tussen Ami en Ben: ondanks het feit dat de twee te pas en te onpas "ik hou van jou" zeggen, is het onduidelijk wat ze in elkaar zien.
Even verwarrend als de basis van de relatie tussen Ami en Ben is de keuze voor het decor, dat bestaat uit verschillende sets hoge, bedrukte doeken, die met haakjes aan kabels zijn bevestigd. Deze doeken moeten continu door de acteurs zelf worden omgewisseld, hetgeen enorm veel afleiding oplevert. Twee rijdende ladders doen dienst als verschillende zitplekken (een tafeltje in een restaurant, een bankje op een heuvel). Zowel de doeken als de ladders doen een groot beroep op het voorstellingsvermogen van het publiek. Het gaat dan ook enorm irriteren dat de aandacht van Ami en Ben telkens uitgaat naar hun voor de toeschouwer onzichtbare omgeving.
Op die heuvel, bijvoorbeeld, waar Ami en Ben opvallend vaak terugkeren, mijmeren ze over de prachtige zonsondergang, de boom waar ze onder zitten of hoe de steilte van de heuvel hun emoties weerspiegelt. Als Ben zijn kunst gaat exposeren is hij eindeloos lang aan het nadenken over hoe hij zijn voor het publiek onzichtbare werk moet ordenen. Hoewel de symboliek duidelijk is - de doeken en daarmee ook Bens kunst vormen een soort geheugenpaleis dat, eenmaal juist geordend, Ben toegang verleent tot zijn verleden - mag die niet genoeg aanleiding heten voor dit karige decor.
Before after geeft zo telkens eigenlijk te weinig waar we meer nodig hebben, en te veel waar we het kunnen missen. Te weinig diepgang van de karakters, onderbouwing van hun relatie en uitwerking van potentieel interessante thema’s (want wat geheugenverlies eigenlijk doet met een relatie, met liefde en met een individu wordt hier niet duidelijk). Te veel kunstzinnig decor, eentonige nummers en focus op bijzaken (een heel liedje over Ami die in een restaurant wacht op een date, een ander over welk shirt Ben aan moet trekken).
Before after is een dappere poging van een jong productiehuis om een verhaal over en voor jonge mensen voor het voetlicht te brengen. De oppervlakkigheid waar dat mee gebeurt is daarom des te vreemder: alle urgentie ontbreekt hier. Aan de acteurs ligt het niet, Desi van Doeveren en Coen Bril zullen hopelijk de kans krijgen in andere producties hun kwaliteiten aan de dag te leggen.
Beeld: Annemieke van der Togt
Auteur: Vita Westra