Regisseur Martin Michel en choreograaf Rinus Sprong vonden hun balletlegende Nureyev in Jan Kooijman. Met vele rollen in romcoms en tv-series zou je haast vergeten dat zijn ‘roots’ in het theater liggen. Ruim 11 jaar heeft Kooijman op het toneel gestaan als professioneel danser, onder meer bij Scapino Ballet Rotterdam. In het stuk Nureyev, geproduceerd door De Theater BV, maakt hij zijn rentree. En eerlijk; dat smaakt naar meer.
Rudolf Nureyev (1938-1993) wordt beschouwd als één van de grootste dansers ooit. Ook in Nederland had Nureyev veel aanzien. Zijn uitzonderlijk hoge niveau, perfectionisme en charismatische voorkomen bezorgen hem een heuse sterrenstatus. De Russisch-Oostenrijkse balletdanser vloog de hele wereld over om staande ovaties in ontvangst te nemen. Gemiddeld danste Nureyev ruim 200 (!) voorstellingen per jaar. Op zijn naam staan tevens een aantal choreografieën, waaronder een herziene versie op Het Zwanenmeer.
In de voorstelling zien we hoe de 54-jarige Rudolf Nureyev de generale repetitie van La Bayadère bijwoont vanaf zijn chaise longue. Hij is stervende en heeft niet lang meer. Met de dansers Kiran Gezels en Nehanda Péguillan blikt hij terug op zijn veelbewogen leven. In de hoop hun performance meer lading te kunnen geven. "Perfectie is glad en saai. Ik wil niet zien wat je kunt, maar wie je bent!’’. Wat volgt zijn de meest belangrijke facetten van Nureyevs leven. Van de ontmoeting met zijn geliefde Erik Bruhn tot aan zijn diagnose en eerste kennismaking met ballet als jongetje van 6 jaar oud.
Ondanks de aanwezigheid van de twee dansers voelt Nureyev als een onemanshow. De dansers van De Dutch Don’t Dance Division komen niet aan het woord en hebben gedurende het stuk vrij weinig interactie met Kooijman. Wanneer Kooijman een ‘dialoog’ houdt met zichzelf, de zwoele scene tussen Nureyev en Erik Bruhn in het bijzonder, komt dit wat suf over. Ook de teksten van Margot Fonteyn en zijn arts neemt Kooijman voor zijn rekening.
Magie ontstaat wanneer de balletdansers hun kunsten vertonen. Verstrengeld in elkaar of een stukje moderne choreografie met Kooijman. Het prachtige decor (een ontwerp van Joris van Veldhoven) en de muziek dragen hier een steentje aan bij. Ondanks dat de twee dansers geen concrete tekstbijdrage hebben, heeft hun aanwezigheid meerwaarde. Voor het totaalplaatje. Voor de spaarzame maar betoverende dansscènes.
Bij vlagen zijn de anekdotes zeer ontroerend, zoals zijn eerste kennismaking met ballet of de dood van zijn moeder. Er is ook ruimte voor humor. Veelal op onverwachte momenten ("de KGB valt op als een lul in je koffie"). Door de stijl waar de makers voor gekozen hebben, is het toch lastig om aldoor geboeid te blijven. Zo nu en dan ontsnapt de aandacht. Er gebeurt immers net te weinig op het podium. De clubsetting met roze en groene lichten tegen het einde van de show is dan ook zeer welkom.
Jan Kooijman weet met zijn 1,5 uur durende monoloog te imponeren als balletlegende Nureyev. De begeerlijke arrogantie, het charisma en de passie voor het vak; Kooijman weet het uitstekend over te brengen. Zijn terugkomst in het theater smaakt naar meer. Al dan niet in een productie die meer dynamiek met zich meebrengt.
auteur: Angela Lanser
foto: Annemieke van der Togt